door Stéphanie IJff
Wat is een Orcaan? Om eens wat te noemen: we gaan hard, roeien (vaak) in teamverband om de winst, hebben ons eigen lied, hebben een cultuur vol goede gewoontes, moeten flink bij-eten na een zware training en je komt Orcanen wereldwijd tegen. Dit in overeenkomst met onze naamgenoot: de orka. De Engelse naam killer whale geeft al aan dat ook met hen niet te sollen valt. Als biologiestudent leek het mij interessant om eens in de literatuur te duiken, op zoek naar meer overeenkomsten en leuke weetjes.
Allereerst is de naam ‘orka’ alleen al interessant. Orcinus verwijst namelijk naar de gelijknamige Romeinse god van de onderwereld. Daarnaast is de Engelse benaming killer whale wat misleidend, aangezien de orka meer verwant is aan dolfijnen dan aan walvissen. Waarschijnlijk is deze naam een gevolg van een verkeerde vertaling in de 18e eeuw van het spaanse asesina ballensas, wat walvisdoder betekent.
Deze grootse namen heeft het beest niet voor niets. Het dier is de ultieme predator die aan te top van de voedselpiramide staat. De orka is met zijn 8 meter en 6 ton niet alleen het grootste lid van de dolfijnenfamilie, maar behoort ook tot de snelste zeezoogdieren met een maximum snelheid van 56 km/u. Hoewel Orcanen hard roeien, moeten ze nog heel wat trainen om die snelheid te kunnen halen.
Verder zijn het heel intelligente dieren, op het niveau van olifanten en primaten (inclusief de mens). De hersenen zijn dan ook de op een-na zwaarste van alle marine zoogdieren. Hun intelligentie uit zich in complexe familiebanden, vocale communicatie en jachttechnieken. De laatste twee worden van ouder op jong overgebracht, een vorm van cultuur dus. Ook op Orca hebben we goede gewoontes, die van generatie op generatie worden doorgegeven. Een daarvan is natuurlijk het Orcalied.
Tot de jachttechnieken behoren onder andere het opsluiten van een school vissen in een ‘kooi’ van luchtbellen, waarna ze bruut worden doodgeslagen met de staartvin. Zeehonden worden van ijsschotsen geslagen door gezamenlijk geproduceerde golven, of worden met gevaar voor eigen leven van het strand gevist. De meest indrukwekkende techniek is wel het ‘hypnotiseren’ van haaien door ze op hun kop te houden. En hoewel orka’s normaal gesproken geen mensen aanvallen, gebeurt dit af en toe toch in pretparken.
Zoals jullie weten uit de vele artikelen van de rubriek ‘Orcaan in het buitenland’ reizen Orcanen de hele wereld over. Ook orka’s zijn in alle oceanen te vinden. Daarbij kun je de ze in drie typen verdelen: 1) Hechte familiegroepen die altijd in hetzelfde gebied blijven. Zij leven voornamelijk van vis, en hebben de meest complexe gemeenschappen en vormen van communicatie. 2) Kleinere groepen die jagen op zeezoogdieren zoals zeehonden en daarvoor door de oceaan migreren. Ze blijven echter wel in de buurt van de kust. 3) De meest geheimzinnige orka’s zijn de groepen die nooit richting de kust komen. Midden op de oceaan zijn groepen van wel 200 orka’s gesignaleerd. Verder is er echter weinig over ze bekend.
Kortom, Orca is een verenigingsnaam om trots op te zijn. Zorg dat je goed traint en de technieken leert van je voorgangers, zodat je op de wedstrijd alle tegenstanders als een ware orka kunt vermorzelen!